Wat is het beste materiaal voor een fietsframe ? Staal ? Aluminium ? Carbon ? of misschien titanium ? Staal is als framemateriaal op zijn retour. Al vinden sommige merken dit nog steeds het beste materiaal om mee te bouwen. Aluminium geeft goede eigenschappen maar over de stijfheidgarantie heeft nog niemand zekerheid, Titanium is in de mode en Carbon is al jaren de belofte voor de toekomst......

Of fietsen van andere materialen beter worden is maar de vraag. Verandering van spijs doet dan wel eten, maar als één industriële constructie door de decennia heen stapje voor stapje is geoptimaliseerd, dan is het wel een fietsframe. Een fietsframe was eigenlijk bij zijn uitvinding al perfect. Revolutionaire verbeteringen van fietsframes kun je dan ook vergeten, maar zo stapje voor stapje vinden er toch opmerkelijke en interessante ontwikkelingen plaats.

Staal bijvoorbeeld. Het materiaal waarvan ooit de eerste fiets werd gemaakt, zit al jarenlang tegen het plafond van de mogelijkheden. Ontwikkelingen spelen zich af in de marge en maar af en toe is er een interessante uitschieter.

Trend is dat stalen frames steeds minder vaak met behulp van lugs via een arbeidsintensief proces worden gesoldeerd. Om die reden zijn inmiddels tientallen fabrikanten van lugs over de kop gegaan. Vaker worden de buizen, na nauwkeurig door de laser te zijn uitgesneden, precies passend met elkaar verbonden met het TIG lasproces, al dan niet uitgevoerd door een lasrobot. Sommige van de moderne staalsoorten, zoals Reynolds 853, kunnen niet eens worden gesoldeerd; juist de hogere hitte van het lassen is noodzakelijk om ter plekke de gewenste materiaaleigenschappen te verkrijgen.

Een beetje winst in de materiaaleigenschappen van staal wordt behaald door speciale warmtebehandelingen en met extra legeringselementen als kobalt en nikkel. Hierdoor verbeteren zowel de treksterkte als de vermoeiingseigenschappen.

Een derde ontwikkeling die we bij staal waarnemen is het aanbieden van steeds lichtere en dunwandiger buizensets. Juist doordat materialen sterker worden, is het mogelijk er dunwandiger buizen van te trekken. De kroon wordt gespannen met 0,4 mm. Een totale buizenset voor een 18" frame weegt dan ook maar 1200 gram. Die dunne wanden gaan wel ten koste van de torsie- en buisstijfheid van zowel de buizen als van het complete frame.

Onder verbeteringen aan stalen buizensets verstaan we in ieder geval niet de wulps geprofileerde buisdoorsneden die de laatste jaren verschijnen. Leuk voor het oog maar met uitzondering van de hoge, afgeplatte onderbuizen die de buigstijfheid in verticale richting aanzienlijk verbetering zijn vierkantte, driehoekige of 'ingedeukte' buizen geen verbetering ten opzichte van de meest optimale vorm : rond.

Tegenover de nadelen die staal misschien heeft t.o.v. concurrerende materialen staat een groot voordeel : een stalen frame zal nooit onvoorspelbaar en plotseling bezwijken. Faalt het materiaal, dan zal dat altijd beginnen met een kleine 'crack' die langzaam verder scheurt totdat uiteindelijke breuk volgt.

Bron : Fiets nr.2 1997